A Lola da casa de Sabelucho era amiga miña.
Ensinome moitas cousas, as que puido e eu quixen aprender. De ela me veu a miña aficcion polas herbas. Ela coñecía moitas e sempre estaba facendo infusións con elas para todas e cada unha das doenzas que tiña.
As nove flores de romeo, nove dias en infusión unha das súas receitas contra o meigallo.
O recordo do traballadora que era quedou en min. Vela vir camiñando coa gadaña de cavar a viña que tiña a 3 KM da casa as tres da tarde xa é unha imaxe épica que sempre me quedará na memoria.
Xa dende que morreu me enterei que lle pasara. Preguntaballe moitas veces porque non se casara, si non tivera noivo. Ela diciame que moitos.
Contábame unha vez que vindo dunha festa en Ribas Pequenas un rapaz lle chamou a atención:
- Srta .. Srta.. que se le cae el pañuelo.
Ao que ela lle respostou.
- Alante voy, atrás no vuelvo, recogelo tú que es la punta de un cuerno.
Cando era pequena encantábame coller auga co balde do seu pozo e bebela. Ainda recordo o fresquiña que era e o ben que sabía. O cacho de pan que atopei un dia envolto no comedor da súa casa chamoume moito a atención e pregunteille porque gardaba aquel penedo duro no que se convertera. Foi entón cando me contou que pertencía a un irmán seu que xusto cando morreo estaba comento cando lle caeo un raio enriba e que sempre o gardara en lembraza del e como amuleto .
Logo de morrer ala polo 2006, entereime que fora a noiva do Luis da casa do Vila moitos anos. Ela carretaballe boa comida á casa e bon viño, queríao a morrer e il prometéralle matrimonio. Luis faltou á palabra e casou con outra. Lola non conseguiu superalo xamais .
Carme nace a mediados do século XIX; logo de ser caseiros, ela e máis o seu home na casa dos García, independízanse e vanse a vivir a súa propia casa, no Outeiro, onde é mai de seis fillos. Fixo de parteira dos natos da súa época, seguramente tamén meu avó e miña avoa viñeron da súa man a este mundo.
Pero o verdadeiro traballo da sra. Carmen de Outeiro foi outro. Durante máis de 30 anos, arranxa papeis a todos aqueles que queren ou deben partir cara o novo mundo, neste caso concreto Arxentina. Daquela non se podía viaxar dun país a outro con facilidade xa que ao custo da viaxe había que acompañarlle un contrato de emprego. Carme conseguíalles, aos que se querían ir, o contrato e levavaos ela mesma ata alí, onde se establecían.
Para emigrar moitos eran os que empeñaban casa e terras e na maioria dos casos pagaban a deuda cos cartos gañados alén dos mares, noutros casos, polo que fose, non había para pagar e terras e casas eran embargadas.
Maioritariamente a Arxentina ían os galegos a coidar gando ou a traballar nas grandísimas explotacións agrícolas daquelas terras. Asi que non foron abrir restaurantes, nin pensións todos os galegos, como moitos pensábamos.
Pra rematar esta pequena historia contar que cinco dós seis fillos de Carmen quedaron para sempre na Arxentina. O seu home morreu cuns 60 anos de cangro de próstata, e ela logo do incidente do lume e xa con máis de oitenta anos marchou pra Áspera a casa da filla que quedara eiquí, casada alí, onde finou e foi enterrada alá polos anos 30.
Rememorando aos nosos antepasados
Cabe imaxinar que os orixinais poboadores destas terras, os Oestrymnios, mesturáronse coas invasoras tribos Celtas dando lugar a unha poboación puramente castrense.
Durante máis de 2000 anos viviron nos nosos castros, mantendo boas relacións cos veciños dos castros lindeiros. No caso do de Piño foron os asentamentos de Fornelas, Castrosante, Cereixa, Canedo e Freituxe e Ver, cos que colaboraron á hora da defensa das súas posesións e da súa cultura nas épocas de guerra e en épocas de traballo polos seus lindes. Aquel primeiro pobo asentado no Castro de Piño puido manter as súas tradicións e costumes durante moitos séculos ata que a cultura cristiá fixo a súa aparición e a evolución da historia cambiou aos seus habitantes e a súa maneira de vivir.
Os romanos facían referencia nos seus escritos a unha importante poboación no alto dun "Outeiro", chamado o Monte Pino, que era o poboado celtíbero máis importante destas terras GALAICAS. Hai historiadores que identifican esta poboación en San Vicente do Pino en Monforte, pero sendo un pouco pretenciosa, podemos maxinar que tal vez fose o noso Castro.
No 1222 confórmase a nosa actual parroquia e toma o nome de Santa María de Pino, probablemente engadíndolle a santa ao nome de tradición co que contaba o lugar.